Motor 1 pha 2 tụ là một loại motor được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng như các động cơ điện gia đình, máy bơm, máy nén khí… Bài viết này sẽ giới thiệu về mục đích của đấu motor 1 pha 2 tụ cũng như các thành phần cơ bản của nó.
Khái niệm và sơ đồ đấu dây motor 1 pha
Trước khi tìm hiểu về sơ đồ đấu dây motor 1 pha, hãy cùng tìm hiểu khái niệm về loại động cơ này. Motor 1 pha có duy nhất 1 cuộn dây pha trong cuộn dây quấn stato. Điện năng cấp cho động cơ này được cung cấp bằng cách kết nối 1 dây pha và 1 dây nguội. Để motor hoạt động, cần phải có cuộn dây pha. Motor 1 pha được tạo thành từ phần tĩnh và phần quay, hai phần này chỉ hoạt động khi có dòng điện xoay chiều chạy vào.
Để sử dụng motor 1 pha, bạn cần phải xác định đầu dây của nó để biết được tụ khởi động tương ứng. Nếu không xác định được đúng cách, có thể gây cháy motor. Thông thường, motor 1 pha có 4 cuộn dây và 5 đầu dây tương ứng với R, S, Hi, Me, Lo. R là dây chạy, S là dây khởi động. Dây Hi là dây tốc độ cao, dây Me là dây tốc độ trung bình và dây Lo là dây tốc độ chạy chậm nhất.
Xác định đầu dây 1 pha để đấu
Hướng dẫn xác định đầu dây trong động cơ 1 pha và đấu dây cho động cơ:
Để xác định đầu dây trong động cơ 1 pha, ta thực hiện các bước sau:
Bước 1: Sử dụng đồng hồ VOM để đo điện trở trên toàn bộ 10 cặp điện trở của 5 đầu dây motor điện 1 pha. Cặp dây R và S thường có điện trở đo được lớn nhất.
Bước 2: Xác định dây R và S bằng cách đo điện trở của 3 sợi dây còn lại. So sánh với 2 dây R, S để xác định dây nào có điện trở cao nhất là dây R, dây có điện trở thấp hơn 1 chút là dây S.
Bước 3: Tiếp tục đo điện trở của 3 dây còn lại và so sánh với dây R để xác định dây nào có điện trở lớn nhất là dây Lo, dây nằm ở mức trung bình là dây Me, và dây có điện trở thấp nhất là dây Hi.
Nếu các đầu ra của động cơ 1 pha bị mất số đánh dấu cực tính, chúng ta có thể xác định cực tính của chúng bằng cách:
Cách đấu dây motor 1 pha
Cách đấu motor 1 pha 2 tụ dùng VOM
Để xác định dây đề và dây chạy trong động cơ 1 pha có 2 cách đấu 2 tụ, ta có thể sử dụng VOM để dò từng cặp dây
Nếu cặp dây nào có điện trở thấp hoặc hiện tượng nạp xả bởi tụ, và các đầu dây liên hệ đến hợp chứa tụ khởi động, trong đó ngắt điện ly tâm, thì chắc chắn cặp đó là dây đề.
Sau khi xác định được 2 dây đề, ta tiếp tục đấu dây bằng cách sử dụng 1 đầu cuộn đề và 1 đầu cuộn chạy để đấu chung lại, tạo thành 1 đầu nguồn. Sau đó, đấu đầu còn lại của cuộn đề vào tụ (kapa) rồi đấu vào vít ly tâm (bên trái bụng) và tiếp tục đấu vào đầu dây của cuộn chạy, tạo thành 1 đường dây nguồn nữa.
Khi đã có 2 đường dây nguồn, ta tiến hành đấu nguồn điện xoay chiều 220V vào để giúp động cơ hoạt động. Nếu muốn đổi chiều quay của động cơ, ta chỉ việc đổi 2 dây cuộn đề lại với nhau. Nếu động cơ bao gồm 6 đầu dây ra, sau khi xác định pha đề, ta đấu dây của động cơ theo cách đấu vận hành cùng với nguồn điện 220V.
- Khi động cơ khởi động một cách bình thường, ta chắc chắn rằng 2 cặp dây pha chạy đã được đấu đúng theo thứ tự 1 2 đấu với 3 4, và đầu 2 đấu với đầu 3, đầu 1 và đầu 4 chạy ra nguồn.
- Nếu động cơ không khởi động được, ta chỉ việc đổi 2 đầu dây cuộn chạy 1 ngược lại là được.
- Sau khi xác định xong, ta hãy đánh dấu các đầu dây lại, trong đó 2 đầu 1 và 4 chạy làm 2 đầu cuộn chạy, và cách đấu tương tự như đấu động cơ điện có 4 đầu dây.
Đấu dây motor 1 pha bằng dùng cảm ứng điện từ để xác định cực tím
Có thể sử dụng phương pháp cảm ứng điện từ để xác định cực tím trong đấu dây motor 1 pha. Bằng cách mắc từng cặp dây chưa xác định vào VOM mức mA kế và quan sát cường độ dòng điện.
Nếu cặp dây nào có cường độ khác cặp còn lại thì đó chính là cặp dây của pha đề, còn 2 cặp dây còn lại chính là của pha chạy.
Nếu động cơ có 6 đầu dây và đã xác định được 2 đầu cuộn đề thì chỉ còn lại 2 cặp dây. Cần xác định đúng chiều cho 2 cặp dây trên bằng cách đấu nối tiếp 2 cặp dây của pha chạy sao cho khi xoay trục kim mA kế, chỉ có cường độ lớn nhất.
Sau đó, đánh dấu đầu 1 và 4 để làm đầu ra 2 đầu 2 và 3 rồi đấu chung lại. Tiến hành đấu nối cho động cơ hoạt động tương tự như cách 1.
Đấu dây motor điện 1 pha có 3 dây ra
Để đấu dây motor điện 1 pha có 3 dây ra, ta có thể thực hiện các bước sau:
- Sử dụng đồng hồ VOM để đo 3 cặp điện trở của các đầu dây.
- Tìm hai dây có điện trở lớn nhất, đó là R và S.
- Dây còn lại, có điện trở nhỏ hơn so với hai dây R và S, là dây C.
- Đấu dây theo thứ tự R-S-C.
Đối với máy nén khí có 3 dây ra, ta cũng có thể áp dụng cách tương tự để xác định các đầu dây và đấu dây motor điện 1 pha.
Đấu dây motor điện 1 pha có 4 dây ra
Để đấu dây motor điện 1 pha có 4 dây ra, ta có thể thực hiện các bước sau:
- Sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện trở giữa các cặp dây.
- Cặp dây có điện trở cao nhất là hai dây của cuộn khởi động (LV).
- Cặp dây còn lại là hai dây của cuộn kháng định mức (KD).
- Gắn tụ vào cuộn khởi động bằng cách đấu một đầu của tụ vào dây Xanh, đấu một đầu vào dây của cuộn khởi động (LV) không nằm trong cặp dây có điện trở cao nhất.
- Đấu dây theo thứ tự: Nối một đầu của dây Đen còn lại vào dây Xanh, đấu một đầu của dây Nâu vào đầu kia của cuộn khởi động (LV), nối dây Đen còn lại vào đầu kia của cuộn kháng định mức (KD).
Chú ý: Việc đấu dây motor điện 1 pha có 4 dây ra cần phải thực hiện đúng thứ tự để đảm bảo hoạt động ổn định và tránh gây hư hỏng cho motor.
mẹo đấu dây motor điện 1 pha có 5 dây ra
Để đấu dây motor điện 1 pha có 5 dây ra, ta thực hiện như sau:
- Kết nối dây R với dây chạy của nguồn điện AC 1 pha.
- Kết nối dây S với dây đề của nguồn điện AC 1 pha.
- Kết nối dây Hi với dây chạy tốc độ cao của motor.
- Kết nối dây Me với dây chạy tốc độ trung bình của motor.
- Kết nối dây Lo với dây chạy tốc độ thấp của motor.
Lưu ý: khi đấu dây motor, cần kiểm tra kỹ các thông số của motor và nguồn điện để đảm bảo an toàn và hiệu suất hoạt động của motor.
Kết luận
Việc đấu motor 1 pha có thể gây nhiều khó khăn cho người mới bắt đầu. Tuy nhiên, với hướng dẫn cách đấu motor 1 pha đúng cách của chúng tôi, bạn sẽ có thể thực hiện công việc này một cách an toàn và hiệu quả. Hãy luôn tuân thủ các bước hướng dẫn trong bài viết này để đảm bảo rằng bạn đấu motor 1 pha 2 tụ đúng cách và an toàn nhất.